Açıq Mənbə Təşəbbüsü
Açıq Mənbə Təşəbbüsü (Open Source Initiative – OSI) 1998-ci ildə Bruce Perens və Eric Raymond tərəfindən təsis edilmişdir. OSI hesab edir ki, nəinki mənbəyi sərbəst əldə etmək lazımdır, həm də nəzərdə tutulan istifadədən asılı olmayaraq proqramın istifadəsinə heç bir məhdudiyyət qoyulmamalıdır. FSF-dən fərqli olaraq, OSI-nin öz lisenziyaları yoxdur. Bunun əvəzinə, OSI’nin bir sıra prinsipləri var və açıq mənbə lisenziyaları deyilən prinsiplərə cavab verilərsə lisenziyalar bu siyahıya əlavə edliir. Açıq Mənbə lisenziyasına uyğun gələn proqram, buna görə də açıq mənbə kodlu proqramdır.
Açıq mənbə lisenziyasının bir növü, GPL-dən daha sadə olan BSD (Berkeley Software Distribution) və onun törəmələridir. Hal hazırda OSI tərəfindən təsdiq edilmiş iki faktiki “BSD” lisenziyası var, 2-klaus və 3-klaus.
GPLv2 kimi FSF lisenziyaları da açıq mənbə lisenziyalarıdır. Bununla birlikdə, BSD və MIT kimi bir çox açıq mənbə lisenziyalarında copyleft müddəaları yoxdur və beləliklə FSF üçün məqbul deyildir. Bu lisenziyalar icazəli ödənişsiz proqram lisenziyaları adlanır, çünki proqramı yenidən paylaya biləcəyinizə icazə verilir. BSD lisenziyalı proqram təminatını götürə bilərsiniz və lazımi istinadı verdiyiniz müddətdə onu qapalı bir proqram məhsuluna daxil edə bilərsiniz.
Açıq Mənbə və Pulsuz Proqramın incə nöqtələri üzərində düşünmək əvəzinə, cəmiyyət onlara kollektiv olaraq Ödənişsiz və Açıq Mənbə Proqramı (FOSS) olaraq müraciət etməyə başladı.
Açıq Mənbə İş Modelləri
Bütün bu proqramlar pulsuzdursa, kimsə bundan necə pul qazana bilər?
Birincisi, GPL-də proqram satmağı qadağan edən heç bir şey olmadığını başa düşməlisiniz. Əslində proqram satmaq hüququ GPL lisenziyasının bir hissəsidir. Yenə də xatırladaq ki, azad sözü qiymətə yox, azadlığa aiddir. Bu ödənişsiz proqramlara dəyər qatan şirkətlər bacardıqları qədər pul qazanmağı və bu mənfəəti daha yaxşı proqram təminatını inkişaf etdirməyə sərf etməyə həvəslənirlər.
Pul qazanmağın ən sadə yollarından biri proqram ətrafında dəstək və ya zəmanət satmaqdır. Ubuntu’nu inkişaf etdirən Canonical və Redhat kimi şirkətlər istifadəçilərinə müəssisələrini idarə etmək və müştərilərinə məhsul və xidmətlər təklif etməyə imkan verən alətlər yaratmaqla nəhəng müəssisələrə çevrildi.
Bir çox digər açıq mənbə layihələri də geniş miqyaslı müəssisələrə çevrilmişdir. 1990-cı illərdə Gerald Combs bir İnternet xidmət təminatçisində işləyərək, öz şəbəkə analizi alətini yazmağa başlamışdı, çünki həmin vaxt oxşar alətlər baha başa gəlirdi. İndi Wireshark adlanan layihəyə 600-dən çox insan töhfə verib. İndi digər təkliflərindən daha yaxşı hesab olunur və məhsul satmaq və dəstəkləmək üçün bir şirkətin yaranmasına səbəb olur. Bir çoxu kimi, bu şirkət davamlı inkişafını dəstəkləyən daha böyük bir müəssisə tərəfindən satın alındı.
Tivo kimi şirkətlər, pulsuz proqramla yanaşı satmaq üçün əlavə qapalı mənbə proqramı əlavə edirlər. Linux-dan istifadə edən qurğular və quraşdırılmış sistemlər çox milyard dollarlıq bir işdir və ev DVR-lərindən təhlükəsizlik kameralarına və geyilə bilən fitness cihazlarına qədər hər şeyi əhatə edir.
Bu gün həm böyük, həm də kiçik işəgötürənlərdə fərdi mənbələr və bəzən açıq mənbə layihələri üzərində işləmək üçün bütün qruplar var. Texnologiya şirkətləri öz sahələrinin gələcəyini formalaşdıracaq layihələrə təsir etmək fürsəti uğrunda yarışırlar.
