Bulud infrastrukturunun böyük miqyasda idarəsi sürət, ardıcıllıq və avtomatlaşdırma tələb edir. Microsoft Azure bunun üçün administratorlara iki güclü alət təqdim edir: Azure Resource Graph (ARG) və Azure Resource Manager (ARM) templates. Bu məqalədə 2025-ci il kontekstində bu iki texnologiyanın necə istifadə olunaraq bulud idarəsini daha səmərəli etdiyini izah edəcəyik.
🔍 Azure Resource Graph nədir?
Azure Resource Graph sizə Azure mühitinizdə yerləşən bütün resurslar üzrə ölçülə bilən və performanslı sorğular aparmağa imkan verir. İstər 10, istər 10,000 resursunuz olsun, ARG vasitəsilə siz onlara sürətli şəkildə baxa və axtarış edə bilərsiniz. ARG Kusto Query Language (KQL) dilindən istifadə edir.
İstifadə nümunələri:
- 🔖 İnventar siyahısı: Hansı resurslarda müəyyən tag-lar yoxdur?
- 🔐 Təhlükəsizlik yoxlaması: Hansı VM-lərdə Network Security Group (NSG) yoxdur?
- 💰 Xərc nəzarəti: Artıq işləməyən, lakin xərc yaradan resursları tapmaq.
Nümunə sorğu – “Environment” tag-ı olmayan VM-lər:
kustoCopyEditResources
| where type =~ 'Microsoft.Compute/virtualMachines'
| where tags['Environment'] == ""
| project name, location, resourceGroup
ARG, həmçinin Azure Workbook-lar və skriptlər ilə inteqrasiya oluna bilər.
🛠 ARM Templates nədir?
ARM Templates JSON formatında məqaləlan, Azure resurslarının deklarativ şəkildə təsvirini və yerləşdirilməsini təmin edən fayllardır. Bu, Infrastructure as Code (IaC) prinsipi ilə avtomatlaşdırılmış və təkrarlana bilən mühitlər yaratmağa imkan verir.
ARM Template istifadəsinin üstünlükləri:
- ⚙️ Tam avtomatlaşdırılmış mühit qurulması (VM, VNet, Storage və s.)
- 🔄 Git ilə versiya nəzarəti və rollback imkanları
- 🧪 Dev, Test və Production mühitlərində ardıcıllığın qorunması
Nümunə – Virtual şəbəkənin tərifi:
jsonCopyEdit{
"$schema": "...deploymentTemplate.json#",
"resources": [
{
"type": "Microsoft.Network/virtualNetworks",
"name": "myVNet",
"properties": {
"addressSpace": {
"addressPrefixes": ["10.0.0.0/16"]
}
}
}
]
}
Bu şablonları aşağıdakı vasitələrlə yerləşdirə bilərsiniz:
az deployment group create(Azure CLI)New-AzResourceGroupDeployment(PowerShell)- Azure Portal vasitəsilə
🔄 ARG və ARM Template birlikdə necə işləyir?
| Əməliyyat | Azure Resource Graph | ARM Template |
|---|---|---|
| Resursları axtarmaq | ✅ Bəli | ❌ Xeyr |
| Yeni resurs yaratmaq | ❌ Xeyr | ✅ Bəli |
| Audit və uyğunluq yoxlaması | ✅ Bəli | ❌ Xeyr |
| Avtomatik yerləşdirmə | ❌ Xeyr | ✅ Bəli |
Real ssenari:
Təsəvvür edin ki, bəzi NSG-lərdə təhlükəsizlik qaydaları yoxdur.
1. ARG ilə həmin NSG-ləri tapırsınız.
2. ARM Template vasitəsilə standart qaydaları yerləşdirirsiniz.
🚀 2025-ci ildə olan yeniliklər:
- 🔗 ARG ilə tenantlararası sorğular (Preview mərhələsində)
- 🔄 ARM Template → Bicep çevirmə aləti tam istifadəyə verildi
- 🧱 Azure Landing Zones ilə ARM Template inteqrasiyası daha güclüdür
